KIYI GÖZLEM PROJESİ

Hakkında:

    Özellikle yaz aylarında sahilde yürürken kum sıcaklığının hava sıcaklığına göre farklı olduğunu hissederiz. Bunun sebebi kumun ısı alışverişi konusunda havadan ve sudan farklı özelliklere sahip olmasıdır. Gün boyu güneş ışığına maruz kalan kum ısınır, özellikle öğleden sonra üzerinde yürümekte zorlanacağımız sıcaklıklara erişir. Kumun ısı değişim hızı havaya göre daha yavaş olduğundan hava serin olsa bile kum sıcak kalmaya devam eder ve gündüz depoladığı ısı enerjisini akşam etrafa yayar. Kumdaki günlük ve mevsimlik sıcaklık farklılıkları da hava sıcaklığının değişimiyle kıyaslandığında daha dar bir aralıkta gerçekleşir. Derine inildikçe sıcaklık değişimi giderek azalır.


    Evrimsel süreçte sahil kumunun bu özelliğine adapte olmuş canlı türleri mevcuttur; deniz kaplumbağaları bu türlerdendir. Yumurtalarını sahillere açtıkları çukurlara bırakan deniz kaplumbağalarının kuluçka süreci için deniz kumu sıcaklığının önemi büyüktür. Kum sıcaklığı kuluçka süresini, yumurtaların başarı oranını ve yumurtada gelişen yavruların cinsiyetini etkiler. Hayalet yengeçler gündüz onlar için öldürücü olan güneş ışınlarından ve sıcaklıklardan kuma kazdıkları tünellerde saklanarak korunurlar. Kumun sıcaklığı kumdaki nem miktarını da etkiler, nem miktarı kumul bitkileri için hayati öneme sahiptir.

    Yaşanmakta olan küresel iklim değişikliği nedeniyle önümüzdeki yıllarda Yeryüzü'nün ortalama sıcaklığının 1.8 ile 4 ºC arasında artması öngörülüyor. Bu durum kıyı kumul sıcaklıklarını, dolayısıyla kıyı ekosistemlerinde yaşayan canlıları da etkileyecek. Uzun dönemli izleme çalışmaları, sıcaklık değişiminin takip edilmesinde, bu değişikliklerin ekosistem üzerinde etkilerinin anlaşılmasında büyük öneme sahip.

    ODTÜ Kıyı Gözlem Projesi kıyı ekosistemlerinin izlenmesi ve küresel iklim değişikliğinin etkilerinin takip edilmesi için başlatılmış bir projedir. ODTÜ Erdemli Kampüsü Kumsalında, kumul yüksekliği, yüzey sıcaklığı ve 7 farklı derinlik sıcaklığını ölçen ilk istasyonumuz 21 Mart 2018'de devreye girmiştir ve 15 dakikada bir veri yollamaktadır. İstasyonumuzda bir de, kumsaldaki bitki yayılışı ve kıyı çizgisini izleyen fenoloji kamerası bulunmaktadır.